این فقط یک دیوارنگاره نیست ؛ یک مسیر طی شده است

عصر ایران ؛ جعفر محمدی - سازمان هنری-رسانه‌ای اوج دیوارنگاره جدید میدان ولیعصر (عج) تهران را با  عنوان "زنان سرزمین من ایران" نصب و رونمایی کرده است.

دیوارنگاره میدان ولیعصر (عج) در چند سال اخیر، به رسانه ای تبدیل شده است که با کارهای عمدتاً زیبا و هنرمندانه، به موضوعات و مناسبت های مهم روز می پردازد.

در دیوارنگاره جدید، تصاویری از چهره‌های زن فرهنگی، هنری، ورزشی، علمی، اجتماعی و سیاسی  دیده می‌شود: پروین اعتصامی، طاهره صفارزاده، بدرالزمان قریب، فاطمه معتمدآریا، نرگس آبیار، ایران درودی، سیمین دانشور، هما روستا، ثریا قاسمی، حمیده خیرآبادی، مرضیه برومند، مریلا زارعی، توران میرهادی، سیده زهرا حسینی، فروغ فرخزاد، پروانه معصومی، مریم میرزاخانی، فاطمه رهبر، بی‌بی‌ مریم بختیاری، زهره کودایی و ... .

مشخص است که این دیوارنگاره، واکنشی است به جریان اعتراضی اخیر در کشور که محوریت آن با زنان و دختران است. فارغ از نقدهایی که به انتخاب چهره های روی این دیوارنگاره شده و نیز انتقاد برخی چهره ها به استفاده از عکس شان در این تابلو، باید گفت که نفس طراحی و نمایش این دیوارنگاره اتفاقی معنی دار در حوزه زنان به شمار می رود.

می دانیم که ضلع شمال غربی میدان ولیعصر(عج) که محل دیوارنگاره است، در اختیار سازمان فرهنگی-رسانه ای اوج است که  به اصولگرایان تعلق دارد.

در خرداد 1397 که ایران به جام جهانی فوتبال راه یافته بود، دیوارنگاره ای در این میدان به نمایش درآمد با عنوان  "با هم قهرمانیم - یک ملت، یک ضربان".
در این تصویر، مردانی از اقوام مختلف ایرانی در حال شادمانی برای حضور کشورشان در جام جهانی بودند و تصویری از زنان وجود نداشت.


حذف زنان در این تابلو با انتقادات بسیار زیادی مواجه شد و آنقدر بالا گرفت که طراحان با یک قدم عقب نشینی، آن را پایین آوردند و دیوارنگاره جدیدی با همان عنوان و این بار با حضور تنها یک زن را به جایش نصب کردند!

واقعیت این است که جریانی در کشور وجود دارد که زنان را تنها در کنج خانه و در حال زایش نوزاد و فرزند پروری و شوهر داری می پسندند و اساساً جایگاه مستقلی برای زنان جز همسری و مادری قائل نیست  به گونه ای که حتی زمانی که زن یکی از بزرگان همین جریان فوت کرد، روی سنگ قبرش نیز اسم او را ننوشتند و تنها نوشتند "آرامگاه مرحومه مغفوره همسر فلانی..."!

این در حالی است که زنان ایرانی به ویژه در دوران معاصر و از مشروطه به این سو و از جمله در انقلاب اسلامی و دفاع مقدس، همیشه در جربان های کلان کشور تاثیر گذار و فعال بوده اند. خاصه بعد از انقلاب که با گسترش آموزش عالی  - و عمدتاً دانشگاه آزاد - در شهرهای دور افتاده بر تعداد زنان تحصیلکرده و آگاه بسیار افزوده شد و ظرفیت عظیم زنان در خدمت توسعه بنیادین جامعه قرار گرفت.

مع الوصف، در حالی که همان جریان، هنگام پز دادن در برابر خارجی ها از تعداد بالای دانشجویان و فارغ التحصیلان دختر سخن می گفت ولی در عمل آنها را نادیده می انگاشت.

این وضعیت جدید بود که انتقادات از دیوارنگاره جام جهانی را به وجود آورد. قطعاً اگر چنان تابلویی مثلا در سال 1365 در خیابان های کشور نصب می شد، اعتراض خاصی صورت نمی گرفت ولی این بار، زنان از این که حتی در حد یک تابلوی موقت شهری هم سانسور شوند، ناراضی و معترض بودند.

اگر نیک بنگریم، انتقادات به حذف زنان در دیوارنگاره جام جهانی، یک "زنگ هشدار" برای مسوولان بود مبنی بر این که نسل جدیدی از زنان و دختران پا به عرصه گذاشته است که سهم خود را در عرصه های عمومی می خواهد.
 اگر آن روز نگاه عمیق تری به موضوع ظاهراً ساده انتقاد از دیوارنگاره وجود داشت و مسوولان سعی در شناخت نسل نوین زنان و دختران ایرانی می کردند و بر مبنای مطالبات آنها، اصلاحاتی را در سیاست ها و رفتارهای خود ایجاد می کردند، این روزها شاهد حجم بیشتر نارضایتی و اعتراضات جدی تر زنان و دختران ایرانی نبودیم.

به هر روی، همان جریان که همین 4 سال قبل، در "اتفاق ملی حضور ایران در جام جهانی"، کل زنان را حذف کرده بود و بعدها حاضر شد تنها یک زن را در تصویر اصلاح شده بگنجاند، اینک در واکنش به مطالبات زنان و دختران ایران، کل دیوارنگاره را به بانوان ایرانی اختصاص داده و عکس دهها زن را در یکی از مهم ترین میدان های پایتخت به نمایش گذاشته است و تو خود حدیث مفصل بخوان از این مجمل.

و کوتاه سخن این که "زنان و دختران ایرانی را دیگر نمی توان نادیده گرفت".

خبر جدید:
در پی انتقاد تعدادی از بانوانی که از تصویر آنها در این دیوارنگاره استفاده شده بود، سازمان اوج این دیوارنگاره را جمع و اعلام کرد به زودی دیوارنگاره جدیدی جایگزین می کند.  همین جمع کردن دیوارنگاره بعد از انتقادات بانوان هم موید تحلیل فوق است که نمی توان زنان را نادیده گرفت.

بیشتر بخوانید:

واکنش عباس عبدی به نصب و جمع کردن سریع دیوارنگاره زنانه میدان ولی‌عصر

"سردار مریم بختیاری" که در دیوارنگاره ولیعصر حضور دارد کیست؟ (+تصاویر)

توئیت این دختر ایرانی را جدی بگیرید

تماشاخانه

چه بر سر کاخ زمستانی کوروش آمده؟/ کاخی که تسلط هخامنشیان بر خلیج فارس را نشان می‌دهد به حال خود رها شده (فیلم)

مروری بر سانسورهای عجیب در صدا و سیما/ از دست زدن تک انگشتی تا حذف کلمه «جان» بعد از نام همسر (فیلم)

فیلم های دیگر